بازسازی مسکن روستایی پس از سانحه؛ آسیب شناسی- رهنموده

Authors
abstract

همزمان با وقوع حوادث و سوانح گوناگون در مناطق شهری و روستایی کشور تلاش های زیادی در چند دهه اخیر از سوی مسئولین و  مدیران در جهت بازسازی و مقاوم سازی این مساکن انجام گردیده است. در این بین فارغ از کیفیت این تلاش ها که خود فرصت و مجالی دیگر می طلبد، از موضوع مساکن روستایی کمتر صحبت به میان آمده است. متأسفانه به طور کلی با مسائل روستایی برخورد بنیادی و عمیقی نمی شود و موضوعات مختلف مربوط به آن بسیار سطحی و ابتدایی در نظر گرفته می شوند. نکته ای که در بررسی روند بازسازی مساکن روستایی پس از سانحه مشاهده می گردد این است که متأسفانه به اصول و  معیارهای معماری بومی و سنتی و نیازهای کالبدی منتج از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی، معیشتی و اقتصادی مردم آن روستا توجه کافی نشده است و مساکن ساخته شده از نیازهای زندگی روزمره روستانشینان فاصله گرفته اند. چنانکه باید در نظر داشت که زندگی روستایی و به تناسب، بستر کالبدی آن، نظام پیچیده ای است که حتی در روستاهای نزدیک به هم ممکن است تفاوت های بسیاری داشته باشد. به این ترتیب باید به این سطح از آگاهی برسیم که تنها با شناخت صحیح و کامل از مسائل روستایی و پیچیدگی های ناشی از به هم پیوستگی نظام های اجتماعی، اقتصادی، معیشتی، محیطی و کالبدی در یک مجموعه کامل است که می توان به برنامه ریزی فیزیکی یک روستا و واحدهای سکونتی آن پرداخت. برای قرن ها، ایران صحنه وقوع سوانح طبیعی (زلزله، سیل، زمین لغزه و ...) بوده است. در این میان، زلزله متداول ترین و مخرب ترین سانحه طبیعی است که به این کشور ضربه می زند. از سوی دیگر سکونتگاه های روستایی به عنوان نطفه اصلی نظام سکونتگاهی کشور، بخش قابل توجهی از مراکز سکونتگاهی را تشکیل می دهند و بدلیل محدودیت های اقتصادی ، شرایط آب و هوایی، کمبود برخی مصالح و عدم توجه به مسائل فنی، در برابر حوادث به ویژه زلزله آسیب پذیرتر می باشند. با توجه به موارد مذکور،  نگرشی همه جانبه برای شناخت این سکونتگاه های انسانی ضروری است تا در شرایط وقوع بحران و سانحه و پس از آن بتوان شرایطی را فراهم نمود که پاسخگوی نیازهای زندگی روستانشینان باشد. به این ترتیب ، در این نوشتار ابتدا به شناخت عوامل مؤثر بر شکل گیری سکونتگاه های روستایی پرداخته می شود تا عوامل مادی و معنوی مهم در به وجود آمدن شکل کلی الگوی مسکن تعیین شود ، سپس ضمن شناخت عوامل متأثر از وقوع سانحه ، رهنمودهایی برای پروژه های  بازسازی پس از سانحه[i] با در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذار پیشنهاد می گردد. تحلیل موضوع فوق در این نوشتار بیانگر این موضوع می باشد که توجه به معماری بومی و سنتی هر منطقه و حتی هر روستا ضمن بررسی و در نظر گرفتن عوامل مؤثر بر شکل گیری کالبد سکونتگاه های روستایی می تواند منجر به خلق فضایی با کیفیت و متناسب با نیازهای زندگی روستانشینان در چارچوب عوامل فوق گردد [i].post – disaster

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازسازی مسکن روستایی پس از سانحه؛ آسیب‌شناسی- رهنموده

همزمان با وقوع حوادث و سوانح گوناگون در مناطق شهری و روستایی کشور تلاش‌های زیادی در چند دهه اخیر از سوی مسئولین و  مدیران در جهت بازسازی و مقاوم‌سازی این مساکن انجام گردیده است. در این بین فارغ از کیفیت این تلاش‌ها که خود فرصت و مجالی دیگر می‌طلبد، از موضوع مساکن روستایی کمتر صحبت به میان آمده است. متأسفانه به طور کلی با مسائل روستایی برخورد بنیادی و عمیقی نمی‌شود و موضوعات مختلف مربوط به آن بس...

full text

رویکردهای بازسازی مسکن پس از سانحه؛ از تولد تا بلوغ

اگرچه سابقۀ اقدامات بازسازی مسکن پس از سوانح به سا لهای دور باز م یگردد، لیکن نگرش علمی به رویکردها و دیدگا ههای آن در اواخر دهۀ 1970 شکل گرفت. بازسازی مسکن پس از سانحه از نقطه نظر «میزان کنترل توسط خانوار » موضوعی است که در ده ههای اخیر توجه سیاستگزاران و نهادهای درگیر در امداد و بازتوانی سوانح را به خود جلب کرده است. دیدگاه مزبور در جهت ظرفیت سازی آحاد جامعه و توانمند کردن آنها به مسئولیت پذی...

full text

بررسی بازسازی مسکن پس از سانحه از منظر تصویر ذهنی ساکنان، نمونه موردی بره‌سر پس از زلزله رودبارـ منجیل1369

Meet people's schema of the house, play a decisive role in their satisfaction of the habitat. This image, which is influenced by culture among residents of a community, is an approximate unit. However, this image has been broking but there are people in some regions of Iran which have this consistent pattern and image. They did not accept new patterns and tried to revive old patterns and schema...

full text

بررسی بازسازی مسکن پس از سانحه از منظر تصویر ذهنی ساکنان، نمونه موردی بره سر پس از زلزله رودبارـ منجیل۱۳۶۹

برآورده شدن تصویر ذهنی افراد از خانه، نقش تعیین کننده ای در رضایت آنان از سکونتگاهشان دارد. این تصویر که متأثر از فرهنگ می­باشد، در میان ساکنان یک اجتماع به صورت تقریبی واحد است. اگرچه این تصویر ذهنی واحد در حال شکسته شدن است، هنوز مردمانی در مناطقی از کشورمان هستند که با وجود گذر زمان و تغییراتی که در سبک زندگی آن­ها رخ داده، به این الگوهای ذهنی ثابت پایبند مانده­اند و حتی با پیش­آمد شرایطی که...

full text

تبیین عوامل موثر در برنامه ریزی بازسازی مسکن پس از سانحه با استفاده از نظریه مبنایی (نمونه موردی بازسازی روستاهای زلزله ورزقان)

زمینه و هدف:  فقدان اطلاعات و تجربیات بازسازی ­های مربوط به سوانح سنوات گذشته از بارزترین ضعف ­ها درمطالعات بازسازی در ایران قلمداد می ­شود. بدیهی است بررسی نتایج موفق یا ناموفق پروژه­های بازسازی انجام یافته، سبب افزایش توانمندی و آمادگی دولتمردان و مجریان در اجرای برنامه ­های راهبردی و پرهیز از تکرار اشتباه ­ها و هدررفت انرژی و سرمایه می­ گردد. در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا مقولات عمده­ ...

full text

پدیدار شناسی مسکن روستایی

  طرح­های مسکن که امروزه تهیه می­شود به­رغم برخورداری از برخی ارزش­های ممکن، به دلیل بی توجهی نسبت به مفهوم مسکن در تقابل با زندگی و محیط اطراف قرار گرفته و در حالت مطلوب، نقایص و کاستی های خود را از طریق آزمون و خطا برطرف می­نماید. در حالی­که مسکن معاصر در چنین مسیری گام بر می­دارد، مسکن بومی به خوبی به اصالت زندگی و پتانسیل های محیطی آگاه بوده و به­جای بی توجهی به نیازهای زندگی و مبارزه با مت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
معماری و شهرسازی آرمان شهر

جلد ۲، شماره ۲، صفحات ۱۰۵-۱۱۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023